ADHD
ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Het is een aandachtsstoornis die zich uit in concentratieproblemen, onrust en/of impulsiviteit. ADHD is een psychiatrische stoornis die volgens de wetenschap is bepaald.
Er is een duidelijk verschil in aantallen want ADHD wordt bij jongens twee tot vier keer zo vaak vastgesteld als bij meisjes.
Deze psychiatrische stoornis treedt op als gevolg van een samenwerking van genetische-, biologische- en omgevingsfactoren. ADHD is in hoge mate erfelijk. Over hoe het zich precies ontwikkelt is nog niet alles bekend. Het wordt in ieder geval niet ontwikkeld of aangewakkerd door bijvoorbeeld een negatieve manier van opvoeden en ook niet door traumatische ervaringen. Er zijn wel aantoonbaar afwijkingen in bepaalde delen van de hersenen aanwezig. Eenvoudig vertaald kun je stellen dat het deel van de hersenen dat verantwoordelijk is voor planning en organisatie van doelgericht gedrag dat normaliter ontstaat wanneer je prikkels ontvangt, is verstoord. Doordat een deel van de verwerking van prikkels als vanzelf wordt onderdrukt, ontstaat er een probleem in het binnen de perken houden, het reguleren, (en dus een controle) op doelgericht gedrag. Dat veroorzaakt concentratieproblemen. Er wordt dus veel gereageerd op prikkels uit de omgeving maar het is moeilijk om te focussen.
Chronisch
ADHD is een chronisch beeld maar toch zie je dat de symptomen heel vaak minder worden wanneer de kinderen opgroeien tot volwassenen. Wat je ook regelmatig tegenkomt is dat de concentratieproblemen aanhouden maar de onrust en impulsiviteit wel minder worden in de loop der jaren.
Moeite met organiseren
Juist door de concentratieproblemen, de onrust en/of de impulsiviteit is het voor deze kinderen en volwassenen erg moeilijk om te ordenen, te organiseren en structuur te creëren in hun activiteiten en dus in hun hele leven. Je bent snel afgeleid en vergeetachtig. Zeker wanneer je eentonige of langdradige taken uitvoert of wanneer je gefrustreerd raakt door het saaie er van is het nog moeilijker voor je om geconcentreerd te blijven. Je lijf voelt en uit onrust en in je hoofd voel je je rusteloos en verveeld.
Onderpresteren
Een veelvoorkomend en bijkomend probleem is dat kinderen met ADHD gaan onderpresteren. Onderpresteren betekent dat deze kinderen minder goede resultaten laten zien van hun activiteiten dan wat zij in hun mars hebben. Ze kunnen beter maar het komt er niet uit. Niet alleen kinderen laten dergelijke onderprestaties zien, ook volwassenen die ADHD gediagnostiseerd zijn komen vaak niet tot hun absolute kunnen. Onderpresteren kan een grote mate van frustratie opleveren. Weten dat je het kan maar het wil maar niet lukken is heel vervelend.
Volwassenen en late diagnose
Bij de volwassenen in de generatie van nu komt het nog steeds regelmatig voor dat pas op latere leeftijd ADHD geconstateerd wordt. Daardoor vallen weliswaar puzzelstukjes op zijn plek voor deze persoon maar het neemt met zich mee dat zich vaak een jarenlange onzekerheid, onduidelijkheid, twijfel en/of zoektocht naar de oorzaak van een onbehaaglijk gevoel heeft gemanifesteerd. Het niet tot uiting kunnen laten komen van je capaciteiten is dan nog steeds aan het orde van de dag in je volwassen leven. Je wordt vaak als chaotisch aangemerkt of men vindt niet van je op aan te kunnen. Je stuitert nog regelmatig. Je bruist van energie maar wat heb je er aan als je deze energie ervaart als chaos in je hoofd en lijf? Maar ook wanneer je op latere leeftijd ontdekt dat ADHD de grondslag is voor jouw onrust, kun je gaan bouwen aan een meer heldere toekomst. Het is nooit te laat om te leren.
ADHD en een andere stoornis
ADHD gaat vaak samen met een andere stoornis. Stemmingsstoornissen, depressies, angststoornissen, en persoonlijkheidsstoornissen gaan vaak gepaard met ADHD. Bovendien is de ADHD’er in veel gevallen verslavingsgevoelig. Vrijwel de helft van de mensen met een autismespectrumstoornis vertoont ook ADHD kenmerken. Bijna 90% van de mensen met ADHD hebben al sinds hun jeugd te kampen met een gedragsstoornis. Mochten mensen met ADHD onverhoopt beginnen aan middelengebruik dan zie je dit vaak al op heel jonge leeftijd (meestal tussen (soms al voor) 15 en 20 jaar) ontstaan.
Vind je weg!
Bovenstaande is vrij wetenschappelijk en feitelijk weergegeven. Dit betekent niet dat je meteen nog een andere stoornis naast ADHD cadeau krijgt en een verslaving direct aan de orde is. Het is een risicofactor maar geen zekerheid of absolute voorspelling. Er is heel goed te leven met ADHD en je kunt hier je weg in vinden. Jij kunt er zijn voor je kind met ADHD wanneer je meer begrip hebt voor wat het precies inhoudt. Een andere benadering is misschien nodig met een positieve en heel duidelijke inslag. Biedt structuur en zekerheid en bouw daarmee aan vertrouwen. Herkenning is de start van erkenning en daarmee verandert al heel veel!
Medicatie
In veel gevallen wordt medicatie aangeboden om de hyperactiviteit tegen te gaan. We hebben inmiddels waarschijnlijk allemaal wel eens gehoord van Ritalin en Concerta. Er wordt tegenwoordig ook vaak misbruik gemaakt van deze medicijnen. Een belangrijk te maken kanttekening hierbij is dat er nog niet heel veel langetermijneffecten zijn onderzocht bij het gebruik van medicijnen. Mijn voorkeur gaat uit naar, als het enigszins mogelijk is, een gedragsverandering na te streven door zowel ouders en begeleiders van het kind als door het kind zelf. Inmiddels is ook gebleken dat voeding een grote invloed op het gedrag van de ADHD’er heeft. Er zijn studies gedaan die aantonen dat symptomen verminderen bij een aangepast dieet. Dit staat nog wat in de kinderschoenen en heeft een prijskaartje. Er dient namelijk een uitgebreid onderzoek plaats te vinden om te achterhalen wat bij jou of jouw kind past. Het is een individueel, op maat dieet dat voor iedereen anders kan uitpakken. Ik heb er goede hoop op dat dit in de nabije toekomst nader wordt onderzocht en toegankelijker zal worden voor iedereen.
Begeleiding
Coaching is één van de beste methoden gebleken bij de begeleiding van ADHD uitdagingen. Coaching is een samenwerking die ik bied voor ouders en begeleiders van kinderen maar ook wanneer ADHD problematiek de volwassene zelf aangaat. Met name coaching in de vorm van psychosociale begeleiding werkt goed en is doelgericht. Je ontvangt uitgebreide informatie over ADHD zelf en over de oorzaken en gevolgen die daarmee gepaard gaan. Je leert beter omgaan met de ADHD en met elkaar gaan we werken naar een verbetering van de omstandigheden. Vaardigheden op het gebied van planning en organisatie staan hierin centraal. Aan de orde zullen komen het veelvoorkomende uitstelgedrag, timemanagement en structuur.